Czym się różni karta kredytowa od płatniczej?

W czerwcu 2024 roku Polacy mieli w portfelach aż 46,1 miliona kart płatniczych! Średnio co druga dorosła osoba posiada przynajmniej dwie. Jak działają, czym różnią się karty kredytowe od debetowych i dlaczego są tak wygodne w codziennym życiu? Czytaj dalej, a poznasz szczegóły.

Gotówką czy kartą?

O tym, jak popularnym środkiem płatniczym są karty, mówią statystyki dotyczące transakcji przeprowadzanych za ich pomocą: tylko w II kw. 2024 r. było ich 2,7 mld, a ich łączna wartość to 327,7 mld zł. Dane (także te dotyczące ilości wydanych kart) pochodzą z raportu NBP „Informacja o kartach płatniczych II kwartał 2024 r.”. Gdy spojrzeć do jego wcześniejszych edycji, widać, że liczba oraz wartość transakcji kartowych rośnie. Karty w ponad 95% służą nam do transakcji bezgotówkowych, obecnie sporadycznie używamy ich do wypłat z bankomatów, w kasach banków lub wypłat sklepowych (cash back).

A jakimi kartami płacimy najczęściej? Na polskim rynku kart płatniczych większość stanowią karty debetowe — ich udział to aż 85,1%. Drugie miejsce na podium zajmują karty kredytowe (10,9%), a trzecie — karty przedpłacone (3,7%). Zestawienie zamykają karty obciążeniowe (0,3%).

Płatnicza, czyli jaka?

W języku potocznym pod pojęciem „karty płatniczej” często kryje się karta debetowa. Jest ona bezpośrednio powiązana z rachunkiem bankowym osoby, na którą jest wydana. Z tego rachunku automatycznie pobierane są środki w momencie dokonania płatności. Tym samym, nie masz możliwości wydania większej kwoty, niż faktycznie posiadasz na koncie. Przykład: jeśli masz na koncie 200 zł i w jednym sklepie zapłacisz 180 zł za zakupy, w drugim — gdzie kwota do zapłaty wynosi 50 zł — transakcja zostanie odrzucona.

Jednak w języku formalnym oraz w branżowych publikacjach termin „karta płatnicza” obejmuje nie tylko karty debetowe, ale również karty kredytowe, przedpłacone czy obciążeniowe, a więc wszystkie rodzaje „plastików” służących do regulowania płatności.

Czym charakteryzuje się karta kredytowa?

Karta kredytowa działa na innych zasadach niż debetowa. Przede wszystkim opiera się na limicie przyznanym przez bank — ów limit to w gruncie rzeczy przyznany przez bank kredyt. Przed przyznaniem limitu bank dokładnie sprawdza zdolność kredytową wnioskującego. Analizuje jego historię kredytową, stabilność dochodów i ogólną sytuację finansową. Na tej podstawie decyduje, jak wysoki limit może zaoferować oraz jakie przyznać warunki, w tym wysokość oprocentowania.

Gdy limit zostanie przyznany, kartą można płacić online i w sklepach stacjonarnych, korzystając z pieniędzy banku. Przykład: masz na koncie 200 zł i 10 tys. zł limitu kredytowego, robisz zakupy za 1 tys. zł. 200 zł zostanie pobrane z Twojego rachunku bankowego, 800 zł z przyznanego limitu kredytowego. Jeśli zadłużenie spłacisz w określonym okresie bezodsetkowym (w zależności od banku i warunków umowy zwykle wynosi on od 20 do 60 dni), unikniesz dodatkowych kosztów. W przeciwnym razie bank zacznie naliczać odsetki od niespłaconej kwoty. Może to znacząco podnieść koszt korzystania z karty.

Należy też uważać na często wysokie koszty wypłat gotówki z bankomatów w przypadku kart kredytowych. Czasami prowizja wynosi nawet 10% wartości transakcji. Także przelewy z rachunku karty kredytowej mogą być kosztowne.

Inne rodzaje kart płatniczych

Wspomnieliśmy, że oprócz kart debetowych i kredytowych, na rynku funkcjonują także karty przedpłacone (karty prepaid) oraz obciążeniowe. Pierwsze to karty, na które trzeba wpłacić jakąś kwotę, aby później korzystać z tych środków. Nie ma możliwości przekroczenia dostępnego limitu. W przeciwieństwie do kraty debetowej nie jest ona bezpośrednio powiązana z Twoim rachunkiem bankowym — pieniądze przelewane są na rachunek techniczny. Kartę przedpłaconą z określonym limitem możesz np. otrzymać od pracodawcy jako rodzaj karty podarunkowej.

Karta obciążeniowa to z kolei forma karty, w której użytkownik może dokonywać płatności z przydzielonego przez bank limitu, a następnie musi spłacić całość zadłużenia w wyznaczonym terminie np. w ciągu miesiąca. Podczas gdy w przypadku karty kredytowej można uregulować tylko część należności w danym okresie rozliczeniowym i pozostałą kwotę zostawić na później (dopłacając odsetki), brak pełnej spłaty zadłużenia na karcie obciążeniowej w terminie może skutkować opłatami karnymi czy nawet wypowiedzeniem umowy przez bank.

Ciekawą opcją są karty wirtualne — nie mają one plastikowej, fizycznej formy, ale istnieją jedynie cyfrowo. Możesz je założyć w swoim banku lub aplikacji fintechowej, a ich dane — numer karty, datę ważności oraz kod CVV/CVC — otrzymasz wyłącznie w formie elektronicznej. Takiej karty nie da się zgubić ani ukraść (razem z portfelem), a w razie potrzeby można ją szybko zablokować lub usunąć i wygenerować nową. Dzięki temu stanowi ona bezpieczne rozwiązanie, które może uchronić przed skutkami oszustw i zminimalizować potencjalne straty finansowe.

Pożyczka w Smartney a karta płatnicza

Gdy wypełnisz wniosek kredytowy w Smartney i środki zostaną Ci przyznane, pieniądze wpłyną na wskazany przez Ciebie rachunek bankowy. Nie pytamy, na co chcesz je wydać. Od Ciebie też zależy, w jaki sposób je wydasz — robiąc przelewy internetowe, płacąc Blikiem, kartą debetową czy zasilając karty przedpłacone. Dobór właściwego sposobu płatności zależy od Twoich preferencji w korzystaniu z finansów oraz od tego, które rozwiązanie najlepiej odpowiada Twoim potrzebom i zapewnia Ci największe korzyści.